Het aantal dak- en thuislozen in Nederland is in de afgelopen tien jaar maar liefst verdubbeld, waardoor het totale aantal inmiddels op meer dan veertigduizend staat. Rotterdam is geen uitzondering geweest in deze verdubbeling: ook hier werd eind vorig jaar door de gemeente aan de bel getrokken vanwege de schrikbarende stijging in het aantal mensen zonder thuis, die de grenzen van het huidige opvangbeleid hebben bereikt.
Omdat wij binnenkort gaan schrijven aan het verkiezingsprogramma voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 en wij het belangrijk vinden om met mensen te praten, in plaats van over mensen, zijn wij vorige week naar de Pauluskerk gegaan om input te vragen over het thema dak- en thuisloze mensen. Uit dit gesprek blijkt dat er op dit moment een aantal groepen zijn waar men zich extra veel zorgen over maakt. Het goede nieuws is dat de problemen van deze groepen vrij eenvoudig op te lossen zijn.
Dakloze mensen die zijn verbonden aan een ‘reguliere opvanglocatie’ waar ze ’s nachts slapen, mogen daar overdag blijven. Maar daarmee vallen veel mensen buiten de boot. De Pauluskerk schat dat het gaat om zeker 150 mensen op straat. Het gaat om arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa, en mensen zonder geldige verblijfspapieren (de zogenaamde ‘niet-rechthebbenden’). Maar ook om dakloze Rotterdammers die niet aan een ‘reguliere opvanglocatie’ zijn verbonden, mensen die verslaafd zijn en mensen met psychiatrische problemen (‘verwarde personen’).
Dakloze mensen die zijn verbonden aan een ‘reguliere opvanglocatie’, mogen daar overdag blijven. Maar daarmee vallen veel mensen buiten de boot.
Arbeidsmigranten worden hier naartoe gehaald via een uitzendbureau, worden vaak uitgebuit, verdienen zwaar onder het minimum, worden niet ingeschreven in de gemeente, en op het moment dat zij zonder baan komen te zitten worden ze aan hun lot overgelaten. Als gevolg slapen zij noodgedwongen in parken en verstoppen ze zich in de bosjes zodat zij niet door de politie worden verzocht weer te vertrekken en zo weer op zoek moeten gaan naar een nieuwe slaapplek, buiten.
Mede door Corona, de lockdown die dat tot gevolg had en het feit dat er toen tijdelijk een opvang was waar iedereen terecht kon, heeft er voor gezorgd dat groepen dakloze mensen die eerder onzichtbaar waren nu in beeld zijn gekomen. Deze trend, dat een groep daklozen die tot nu toe onzichtbaar was nu ineens zichtbaar wordt, is niet uniek voor Rotterdam. Ook in de andere grote steden is dit aan de hand. Onder meer in Amsterdam, Den Haag en Utrecht was er sinds de lockdown dag- en nachtopvang voor iedereen. En ook daar heeft dit als resultaat dat mensen in beeld zijn gekomen die eerder onder de radar (over)leefden. Er is dus in Rotterdam geen sprake van een aanzuigende werking. Wel van een realistische weergave van een probleem dat al jaren bestaat en verder groeit.
Er is geen sprake van een aanzuigende werking. Wel van een realistische weergave van een probleem dat al jaren bestaat en verder groeit.
Nu we mensen in beeld hebben, kunnen we aan oplossingen werken. Wat men vanuit de Pauluskerk graag zou willen is de mensen één voor één van de straat halen. Doen wat nodig is, wát het ook is: verslavings- of psychiatrische zorg geven, hulp bij het vinden van werk, of uitzoeken van de rechten die zijn opgebouwd, begeleiding bij terugkeer naar huis, of contact met reclassering of justitie. Het is een effectieve en relatief goedkope manier van hulpverlening. Dit idee van een smart shelter spreekt ons echt enorm aan en willen wij dan ook zeker in ons programma op gaan nemen.
De mogelijkheden om opvangplekken op een veilige manier te verhogen naar een opvang voor iedereen die in Rotterdam dakloos is, zijn aanwezig. Wij vragen de gemeente dan ook om dergelijke maatregelen serieus in overweging te nemen. Als stad moeten we de meest kwetsbare mensen in bescherming nemen.