Gentrificatie = het verdringen van bewoners met een lager inkomen uit bepaalde wijken.
"De leefbaarheid van een wijk gaat er niet per se op vooruit als je lage, midden- en hoge inkomens mixt", zo luidt een quote van sociaal geograaf Gideon Bolt in een recent artikel over het idee dat meer bewoners met hogere inkomens de leefbaarheid van een wijk zou verbeteren.
Het is een thema wat erg leeft in Rotterdam: het actieve gentrificatiebeleid van de gemeente Rotterdam en de enorme wachtlijsten voor een betaalbare huurwoning. Je ziet dit proces in steden over de hele wereld. Vaak wordt dan gedaan alsof het een natuurlijk proces is, maar in werkelijkheid is het doelbewust beleid. Het 'opbouwen' van een buurt of wijk staat in de praktijk gelijk aan het wegvegen van minder rijke bewoners. Leefbaar Rotterdam maakt er geen geheim van dat ze een 'gezondere' mix willen in de stad. Men doelt daarmee op meer kapitaalkrachtige bewoners. Het lost de problemen van mensen die minder te besteden hebben echter totaal niet op. Die problemen verschuift men gewoon naar andere delen van de stad, of liever nog: de stad helemaal uit.
Woningcorporaties breken sociale huurwoning af of renoveren ze op zo’n manier dat de mensen die er woonden, de nieuwe of verbeterde woningen niet meer kunnen betalen. Het is enorm triest dat er bijvoorbeeld zoveel mensen zijn die weg moeten uit de Afrikaanderwijk, alleen omdat de Rotterdamse coalitie denkt dat het goed is voor de buurt als ze deze mensen vervangen voor 'betere' bewoners.
Woningcorporaties breken sociale huurwoning af of renoveren ze op zo’n manier dat de mensen die er woonden, de nieuwe of verbeterde woningen niet meer kunnen betalen.
In plaats van investeren in het versterken van de mensen in Rotterdam-Zuid, lijkt men er alles aan te doen om de mensen die daar op dit moment wonen weg te jagen en ze te vervangen. Waarom zet men niet in op goed onderwijs, goede huisvesting en goede en voldoende voorzieningen in de wijk? Waarom niet kijken naar manieren om het verbeteren van deze wijken op sociaal-rechtvaardige wijze vorm te geven? In plaatst daarvan kiest men ervoor om 600 woningen af te breken om er dan maar 130 sociale huurwoningen voor terug te zetten. De rest van de nieuwe woningen zijn duurder en ver boven de huursubsidiegrens. In de Bloklandstraat in het Oude Noorden zijn de oude huizen afgebroken en zijn nu 16 eengezinswoningen in aanbouw met een huurprijs vanaf 1.579 euro. Dat sloop en nieuwbouw veel duurder is dan behouden en renoveren van de oude woningen lijkt niet uit te maken, want dit is beter voor de diversiteit in de buurt.
In de Tweebosbuurt zullen dit jaar verschillende woonblokken met in totaal 535 sociale huurwoningen worden gesloopt. Op deze plek zullen uiteindelijk 374 woningen komen, het merendeel van deze woningen zullen koopwoningen zijn. In totaal zullen de komende jaren op deze manier ongeveer 12.000 sociale huurwoningen worden gesloopt in de stad (voornamelijk in Rotterdam-Zuid) om plaats te maken voor nieuwe en meestal flink duurdere huizen. De gemeente wil zo de ‘leefbaarheid’ in wijken als Bloemhof, Hillesluis en Afrikaanderwijk vergroten. Wat hier in de praktijk gebeurd is het zuiveren van wijken door arme bewoners weg te jagen en ervoor zorgen dat een terugkeer naar deze wijken onbetaalbaar wordt. Gentrificatie is uiteindelijk gewoon een proces van uitsluiting en het vergroten van ongelijkheid.
Een ander middel dat naast het slopen van woningen gebruikt wordt om te zorgen dat wijken ‘beter’ worden, is de Rotterdamwet. In 2006 werd de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek ingevoerd in Rotterdam. Artikel 8 van de wet, beter bekend als de 'Rotterdamwet’, biedt gemeenten de mogelijkheid de instroom van bevolkingsgroepen in een aantal aangewezen wijken te beperken. Simpel gezegd weert de wet niet-werkenden (geen inkomen uit werk, pensioen of studiefinanciering) uit deze wijken in Rotterdam-Zuid.
De gemeenteraad heeft vorig jaar ingestemd met een uitbreiding van de Rotterdamwet. Vanaf 1 maart 2019 is een extra wetsartikel (artikel 10) in totaal met 31 straten verdeeld over bijna alle wijken in Rotterdam. Naast de eisen die de Rotterdamwet al stelt met de betrekking tot inkomen en woonduur in Rotterdam, worden Rotterdammers die een huis willen huren in deze straten nu ook gescreend op overlastgevend, crimineel, extremistisch en radicaal gedrag. Iemand die in een van deze straten een woning wil huren (of zich bij wil schrijven in een woning) heeft eerst toestemming nodig van de gemeente. Artikel 10 van de Rotterdamwet geldt voor alle personen vanaf 16 jaar en ouder. Artikel 10 zal uiteindelijk in 90 straten van Rotterdam worden toegepast.
Als mensen in deze straten willen wonen, moet er door de woningcorporatie een screeningsformulier worden ingevuld. Mensen worden niet gescreend op basis van een veroordeling, maar op basis van een melding bij de politie. Dus alleen een verdenking of verdachtmaking ten aanzien van een persoon kan in principe leiden tot het weigeren van een woning.
In onze ogen is de Rotterdamwet stigmatiserend, discriminerend en een schending van mensenrechten. Daarnaast is ook nog eens bewezen dat de wet geen enkel positief effect heeft op de leefbaarheid en veiligheid in de betreffende wijken. Rotterdam BIJ1 wil daarom dat de Rotterdamwet zo snel mogelijk wordt stopgezet. Ons doel is radicaal gelijkwaardig wonen in Rotterdam. Wij willen de radicale omslag maken van een stadsbestuur dat eigenlijk een andere stedelijke bevolking wenst, naar een inclusieve stad. Van een politiek die grote delen van de huidige bevolking uitsluit en negeert, naar een Rotterdam voor alle Rotterdammers, van nu en van de toekomst.